Bóle stawów – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem

Ostry ból jednego lub kilku stawów może mieć różnorakie podłoże. Jedną z możliwych przyczyn bólu stawów jest choroba zwyrodnieniowa. Dolegliwości ze strony stawów mogą być objawem stanu zapalnego, który rozwinął się np. na skutek urazu lub zakażenia (bakteryjnego lub wirusowego). Bez względu jednak na przyczynę nigdy nie powinno się go lekceważyć. Na początku można stosować samodzielnie przez kilka dni domowe sposoby zmniejszające ból i stan zapalny. Jeśli jednak okaże się, że ból stawów nie mija po kilku dniach, trzeba skonsultować się z lekarzem. Poznaj możliwe przyczyny bólu stawów i dowiedz się, jak sobie z nim radzić.

Spis treści:

• Najczęstsze przyczyny bólu stawów
• Objawy bólu stawów
• Bóle stawów – kiedy skontaktować się z lekarzem?
• Jak wygląda diagnozowanie bólu stawów?
• Leczenie bólu stawów
• Domowe sposoby na bóle stawów

Najczęstsze przyczyny bólu stawów

Często ból stawów jest efektem chorowania na chorobę zapalną lub zwyrodnieniową, ale nie zawsze. Może także pojawić się jako wynik urazu. Ponadto bywa konsekwencją zbyt dużego obciążenia ze względu na nadwagę lub rezultatem prowadzenia siedzącego trybu życia. Jak widać, powodów, dlaczego występuje ból stawów, jest całe mnóstwo. Można je podzielić na rodzaje stawów, w których obrębie występują dolegliwości bólowe:

• staw łokciowy – uszkodzenie, zwichnięcie, złamanie, choroba zapalna lub zwyrodnieniowa, łokieć tenisisty, łokieć golfisty¹;
• staw barkowy – przeciążenie, powtarzalne mikroprzeciążenia i urazy tkanek miękkich znajdujących się wokół barku, kontuzje, choroba zwyrodnieniowa stawów, zapalne choroby reumatyczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów)²;
• stawy dłoni (w tym drobne stawy rąk i nadgarstków) – urazy i kontuzje, przeciążenia, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba zwyrodnieniowa, toczeń rumieniowaty układowy, zespół cieśni nadgarstka, zapalenie pochewki ścięgna zginacza palca, choroba de Quervaina, przykurcz Dupuytrena³;
• staw biodrowy – zwichnięcie, złamanie kości miednicy lub szyjki kości udowej, zwyrodnienie stawów, choroba o podłożu zapalnym⁴;
• staw kolanowy – nadwyrężenie, naciągnięcie, skręcenie, naderwanie ścięgien, uszkodzenie chrząstki, zapalenie ścięgien lub kaletki maziowej, młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, borelioza, choroby zapalne i zwyrodnieniowe⁴.

Ból może dotyczyć jednego lub wielu stawów, co dużo mówi nam o przyczynie jego wystąpienia. Jeśli ból jest przewlekły i obejmuje wiele stawów, to mogła wywołać go choroba zapalna lub zwyrodnieniowa. Zwyrodnienie stawów często odpowiada za bóle stawów u starszych osób.

Objawy bólu stawów

Bóle stawów mogą mieć różny charakter oraz różne nasilenie i dokuczać o różnych porach dniach. Przy chorobie zwyrodnieniowej ból występuje przy ruchach stawu, ustępuje w spoczynku i nasila się pod koniec dnia. Dodatkowo charakterystyczny jest tzw. ból startowy, pojawiający się na początku wykonywania określonej czynności, np. po nocy lub po długim przebywaniu w jednej pozycji⁴.

Ból stawów i otaczających go struktur rzadko kiedy występuje samodzielnie, zazwyczaj towarzyszą mu inne niepokojące objawy. Często wokół zajętego stawu pojawia się zaczerwienienie, a miejsce jest wyraźnie ocieplone. Ponadto bólowi stawów towarzyszy obrzęk i ograniczona ruchomość. Niekiedy występują też strzelające stawy. W zależności od przyczyny dolegliwości wystąpić mogą objawy ogólne, np. gorączka, utrata masy ciała, bóle mięśni i więzadeł czy zmęczenie⁴.

Bóle stawów – kiedy skontaktować się z lekarzem?

Gdy bolą stawy, często przynajmniej na początku staramy się radzić sobie z problemem domowymi sposobami. Jeśli jednak nie minie samoistnie w ciągu kilku dni, warto udać się do lekarza. Ból stawów może być objawem poważnej choroby wymagającej specjalistycznego leczenia, a zlekceważenie go może sprawić, że zmiany chorobowe nasilą się i później trudniej będzie im zaradzić.

Wizyta u lekarza jest wskazana przede wszystkim wtedy, gdy ból jest naprawdę silny, ma charakter przewlekły i obejmuje kilka stawów, nie reaguje na zastosowane leczenie, w dodatku towarzyszy mu szereg objawów dodatkowych. Skonsultować się ze specjalistą trzeba również wtedy, gdy choruje dziecko.

Jak wygląda diagnozowanie bólu stawów?

W zakresie diagnostyki problemów ze stawami wykonuje się takie badania jak⁴:

• badania laboratoryjne (OB i morfologia),
• prześwietlenie RTG,
• tomografia komputerowa (TK),
• rezonans magnetyczny (MRI),
• punkcja stawu.

Leczenie bólu stawów

Jedną z metod leczenia bólu stawów jest stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, które zmniejszają objawy zapalenia stawu i łagodzą ból ⁴. Leki z grupy NLPZ występują zarówno jako tabletki, wtedy stosuje się je doustnie, jak i jako maści przeznaczone do stosowania miejscowego. Korzystając z nich, trzeba stosować się do zaleceń lekarza lub znajdujących się w dołączonej do opakowania ulotce i nie wolno przekraczać zalecanych dawek. Jeśli pomimo zastosowanego leczenia ból stawów nie ustępuje, lekarz może podjąć decyzję o konieczności włączenia silniejszych leków.

Gdy dolegliwości bólowe się zmniejszą lub całkowicie ustąpią, najczęściej włącza się fizjoterapię i zabiegi z zakresu fizykoterapii. Ponadto wskazana jest umiarkowana aktywność fizyczna mająca na celu wzmocnienie stawów i poprawę ich ruchomości.

Domowe sposoby na bóle stawów

Aby zmniejszyć bóle mięśni i stawów, można zastosować takie metody jak⁴:

• odciążanie stawu poprzez ograniczenie nadmiernej ruchomości,
• stosowanie zimnych okładów przez ok. 15 minut w odstępach 2-3 godzin,
• zabiegi zmniejszające ból i stan zapalny zalecone przez fizjoterapeutę.

Kondycja stawów zależy od kolagenu, którego ilość w organizmie wraz z wiekiem spada. W ramach profilaktyki można więc stosować także kolagen na stawy, który pozytywnie wpłynie na ich funkcjonowanie.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu stawów:

1. Kto leczy bóle stawów?

Specjalistą zajmującym się diagnostyką i leczeniem dolegliwości oraz schorzeń stawów jest reumatolog. Z bólem stawów w pierwszej kolejności można jednak udać się również do lekarza pierwszego kontaktu, czyli lekarza rodzinnego lub pediatry.

2. Ile trwa ból stawów?

To zależy od przyczyny. Zwykle dolegliwości stopniowo ustępują po wdrożeniu odpowiedniego leczenia. Niektóre choroby jednak, jak np. zwyrodnienie stawów, mają przewlekły charakter, więc trzeba liczyć się z tym, że objawy, nawet jeśli ustąpią, to w przyszłości mogą wrócić.

3. Jakie ćwiczenia na ból stawów?

Zestaw ćwiczeń przy problemach ze stawami powinien zostać dobrany przez fizjoterapeutę. Nie należy wykonywać żadnych ćwiczeń na własną rękę, ponieważ w ten sposób, zamiast poprawić, można nawet pogorszyć swój stan.

Treści w tematyce ból stawów:

• Ból bioder – jakie są przyczyny? Czy da się go uniknąć?
• Bóle stawów u starszych osób – przyczyny oraz sposoby leczenia
• Ból kolana – przyczyny, leczenie, profilaktyka
• Ból nadgarstka – przyczyny, objawy, leczenie
• Ból łokcia – przyczyny, leczenie
• Ból stawu krzyżowo-biodrowego – przyczyny, sposoby radzenia sobie z problemem

Treści w tematyce profilaktyki bólu stawów:

• Domowe sposoby na zdrowe stawy
• Dlaczego dbanie o stawy jest ważne?
• Kolagen na stawy – porównanie najpopularniejszych produktów
• Ćwiczenia na kolana – jak zadbać o staw kolanowy?
• Właściwa pozycja na krześle – jak zadbać o swój kręgosłup?
• Jakie produkty pomagają dbać o stawy?
• Jak dbać o stawy?

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Stępień K., Łokieć tenisisty i łokieć golfisty – entezopatie stawu łokciowego, Medycyna Praktyczna, Carolina Medical Center, Warszawa, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/248223,lokiec-tenisisty-i-lokiec-golfisty-entezopatie-stawu-lokciowego (dostęp: 2022.07.26.)).
2. Guła Z., Korkosz M., Ból barku, Medycyna Praktyczna, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/88166,bol-barku (dostęp: 2022.07.26.)).
3. Guła Z., Korkosz M., Ból ręki i nadgarstka, Medycyna Praktyczna, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/68165,bol-reki-i-nadgarstka (dostęp: 2022.07.26.)).
4. Guła Z., Korkosz M., Ból stawów, Medycyna Praktyczna, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow (dostęp: 2022.07.26.)).