Bóle mięśni – przyczyny i sposoby radzenia sobie z problemem

Ból pochodzenia mięśniowego to powszechny problem, który dotyczy ludzi w różnym wieku. Większość dorosłych doświadczyła jednego lub więcej epizodów bólu mięśniowo-szkieletowego, będącego skutkiem przeciążenia lub kontuzji. Często spotykany jest również ból mięśni o charakterze przewlekłym lub nawracającym, który może być spowodowany chorobami mięśni, a także problemami ze stawami¹. Bóle związane z układem mięśniowo-szkieletowym mogą skutecznie utrudniać codzienne funkcjonowanie i powodować złe samopoczucie, dlatego nie powinno się ich lekceważyć. Sprawdź, jak skutecznie łagodzić dolegliwości bólowe związane z mięśniami.

Spis treści:

• Ból mięśni i stawów – charakterystyka
• Jakie są najczęstsze przyczyny bólu mięśni?
• Bóle mięśniowo-szkieletowe i objawy im towarzyszące
• Zapalenie, infekcja czy uraz? Diagnostyka bólu mięśni
• Leczenie bólu mięśni – jak wygląda?

Ból mięśni i stawów – charakterystyka

Ludzkie ciało składa się z ponad 650 różnych mięśni, a ból każdego z nich może objawiać się w różnorodny sposób. Rodzaj i stopień nasilenia objawów zależy przede wszystkim od źródła dolegliwości.

Częstość występowania poszczególnych zespołów bólowych narządu ruchu jest różna w zależności od przyczyny powstania. Najczęściej u osób dorosłych występują takie problemy jak¹:

• ból krzyża (30–40%),
• ból w obrębie obręczy barkowej (15–20%),
• ból kolan,
• zespół stawu skroniowo-żuchwowego,
• rozlany ból mięśniowo-szkieletowy (10–15%).

Ból mięśniowo-szkieletowy wywołany chorobą zwyrodnieniową stawów może dokuczać nawet 60% mężczyzn i 70% kobiet w wieku 65 lat, przy czym z wiekiem jego częstość się zwiększa. Nieco rzadziej występują dolegliwości bólowe związane z reumatoidalnym zapaleniem stawów lub fibromialgią – dotyczą odpowiednio 0,5–1,5% i 2–10% populacji¹.

Jakie są najczęstsze przyczyny bólu mięśni?

Najczęściej ból mięśni spowodowany jest wysiłkiem fizycznym, przez nadmierne rozciąganie i urazy. Kontuzje są dość powszechne szczególnie wśród osób, które zapominają o rozgrzewce lub się przetrenowują. Pamiętajmy, że nadmierny wysiłek może powodować też niegroźne zakwasy. Ból mięśni może towarzyszyć także chorobom układu oddechowego takim jak grypa czy przeziębienie^1,2.

Niekiedy jednak przyczyna bólu mięśni jest bardziej złożona. Źródłem dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego mogą być schorzenia związane z układem kostno-stawowym i nerwowym, a także infekcje i choroby ogólnoustrojowe. Do chorób i problemów, których jednym z objawów jest ból mięśni, zalicza się m.in.^1,2:

• osteoporoza,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• fibromialgia,
• choroby pasożytnicze,
• borelioza,
• niedoczynność tarczycy,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• choroby tkanki łącznej,
• choroby układu nerwowego.

Zdarza się, że ból samych mięśni przechodzi samoistnie. Zwykle oznacza to, że jego przyczyna nie była aż tak poważna. Jeśli jednak ból występuje przewlekle, najprawdopodobniej wywołany jest zaburzeniami i wymaga konsultacji lekarskiej. Wówczas ból mięśni wymaga leczenia. Aby jednak dowiedzieć się, co go spowodowało, najpierw trzeba wykonać badania.

Bóle mięśniowo-szkieletowe i objawy im towarzyszące

Ból mięśni najczęściej współistnieje z innymi objawami, a ich rodzaj zależy od przyczyny dolegliwości. Charakter objawów sporo mówi o źródle ich pochodzenia. Do objawów często towarzyszących bólowi mięśni zalicza się m.in.^1,2,3:

• bóle stawów,
• bolesne skurcze mięśni,
• sztywność stawów,
• osłabienie mięśni,
• zaczerwienienie na ciele,
• nasilenie bólu pod wpływem ucisku,
• opuchlizna tkanek,
• drętwienie i mrowienie,
• zaburzenia snu.

W przypadku infekcji mogą występować dodatkowo objawy ze strony układu oddechowego takie jak ból gardła, mokry lub suchy kaszel, gorączka, a także ból głowy i mięśni czy nawet ból całego ciała⁴. W zespole niespokojnych nóg oraz dystoniach mogą wystąpić mimowolne ruchy i nadmierne napięcie mięśniowe. Z kolei zespół przewlekłego zmęczenia charakteryzuje się uogólnionym bólem mięśniowym oraz dominującym uczuciem ogólnego zmęczenia. Dla zapalenia stawów charakterystyczny jest ból i sztywność mięśni.

Zapalenie, infekcja czy uraz? Diagnostyka bólu mięśni

Jak widać ostry ból mięśni może być niegroźny, ale równie dobrze może wskazywać na poważne choroby oraz wynikający z ich powodu stan zapalny występujący w obrębie poszczególnych grup mięśniowych. Jeśli występuje u Ciebie przewlekły ból mięśniowo-szkieletowy lub pojawiają się objawy wskazujące na zapalenie mięśni, skonsultuj się z lekarzem.

Podstawą diagnostyki bólu mięśni jest dokładny wywiad i badanie przedmiotowe. Dodatkowo lekarz może skierować pacjenta na badania laboratoryjne i obrazowe. Najczęściej wykonywane badania laboratoryjne to CRP, OB czy czynnik reumatoidalny, z kolei z obrazowych wykonuje się głównie RTG, USG i MRI.

Na czym polega leczenie zachowawcze skręconej kostki?

Leczenie skręconego stawu bez operacji polega na stopniowym przywracaniu ruchu i siły w nodze. To proces, który obejmuje ćwiczenia, masaż i zabiegi fizjoterapeutyczne. Pierwsza faza polega na łagodzeniu bólu i zmniejszaniu obrzęku. Później należy skoncentrować się na wzmacnianiu stawu i poprawie jego mobilności. Ważne jest regularne wykonywanie zaleconych ćwiczeń i współpraca z fizjoterapeutą. Celem rehabilitacji jest poprawa równowagi, siły i elastyczności. Mogą być też wykonywane zabiegi, takie jak ultradźwięki, krioterapia czy terapia manualna. [3]

Leczenie bólu mięśni – jak wygląda?

Objawowe leczenie schorzeń mięśniowo-szkieletowych opiera się przede wszystkim na stosowaniu środków przeciwbólowych takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) w formie doustnej lub miejscowej, w postaci maści, żelów, sprayów i plastrów¹. Lekiem na ból mięśniowo-stawowy, zawierającym substancję z grupy NLPZ, jest stosowany miejscowo 4flex Puregel. Wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i łagodzące obrzęk⁵. Oprócz NLPZ na dolegliwości mięśniowo-stawowe stosuje się też paracetamol oraz słabe i silne opioidy¹.

W łagodzeniu bólu mięśni można stosować także fizjoterapię, rehabilitację manualną, zabiegi z zakresu fizykoterapii, psychoterapię i metody neuromodulacji. Bardzo ważna jest regularna aktywność fizyczna i wykonywanie ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę. W poważniejszych przypadkach stosuje się inwazyjne metody leczenia jak blokady, neurodestrukcję czy endoprotezoplastykę¹.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu mięśni:

1.O czym świadczy ból mięśni?

Przyczyną bólu mięśniowego może być przeciążenie, nadmierne rozciąganie lub uraz. Spowodować go również mogą infekcje wirusowe lub bakteryjne, schorzenia reumatyczne czy choroby pasożytnicze.

2.Co jest dobre na ból mięśni?

Z bólem mięśni można radzić sobie stosując metody takie jak farmakoterapia, regularne ćwiczenia czy terapia manualna u fizjoterapeuty.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Kocot-Kępska M., Ból mięśniowo-szkieletowy – epidemiologia, patofizjologia, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2015 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/bol/wytyczne/119763,bol-miesniowo-szkieletowy-epidemiologia-patofizjologia-leczenie (dostęp: 2022)).
2. Guła Z., Korkosz M., Fibromialgia, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63742,fibromialgia (dostęp: 2022)).
3. Guła Z., Korkosz M., Reumatoidalne zapalenie stawów, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow (dostęp: 2022)).
4. Skotnica B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina (dostęp: 2022.09.12.)).
5. Witryna internetowa: https://4flex.pl/4flex-puregel/ (dostęp: 2022).