Ból stawu skokowego – przyczyny, objawy i metody łagodzenia

Ból stawu skokowego może utrudniać normalne funkcjonowanie i w zależności od przyczyny może przybierać różne nasilenie. Kontuzja stawu skokowego jest często spotykana, ponieważ jest to obszar narażony na mocne obciążenia.  Często występującymi przyczynami bólu jest zwichnięcie lub skręcenie kostki, które może mieć różne stopnie [1]. W razie bólu w stawie skokowym najlepiej skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednią procedurę medyczną. Bardzo ważna jest także profilaktyka, szczególnie w przypadku sportowców. [1][2]

Spis treści:

• Staw skokowy — budowa i funkcje
• Najczęstsze przyczyny bólu stawu skokowego
• Skręcenie stawu skokowego — jak się objawia?
• Jak się chronić przed bólem stawu skokowego?

Staw skokowy — budowa i funkcje

Staw skokowy dzieli się na dwie części: górną (staw skokowo-goleniowy), która stanowi  połączenie kości piszczelowej i kości strzałkowej z bloczkiem kości skokowej i dolną, czyli staw skokowo-piętowo-łódkowaty, będącą połączeniem kości skokowej z kością piętową i łódkowatą. [3]

W stawie skokowym znajdują się więzadła:

• przyśrodkowe,
• skokowo-strzałkowe przednie,
• skokowo-strzałkowe tylne,
• piętowo-strzałkowe,
• tylne,
• przednie,
• boczne,
• międzykostne.

Zerwanie więzadeł lub uszkodzenie ścięgna achillesa jest jedną z często występujących przyczyn bólu stawu skokowego. [3] Może towarzyszyć również tak zwanemu skręceniu kostki drugiego lub trzeciego stopnia. [1][4]

Najczęstsze przyczyny bólu stawu skokowego

Ból kostki najczęściej wynika z urazu w obrębie stawu skokowego. [2] Te, które występują najczęściej, to:

• nasadowe, dystalne złamanie kostek goleni,
• trójpłaszczyznowe złamania chrzęstno-kostne uszkodzenia kości skokowej,
• podwichnięcie ścięgien strzałkowych,
• złamanie podstawy piątej kości śródstopia i skręcenie więzadeł śródstopia, [2]

Konsultacja z diagnostą polega w ich przypadku na wykonaniu badania przedmiotowego oraz RTG. [2]

Uszkodzenia stawu skokowego, którym towarzyszy silny ból, krwiak i obrzęk (zapalenie), są powszechnie występującymi urazami sportowymi (stanowią ich aż 25%). Najczęściej spotykanym jest tak zwane skręcenie kostki. [1]

Skręcenie stawu skokowego — jak się objawia?

Skręcenie stawu skokowego, popularnie nazywane skręceniem kostki, jest najczęstszym spośród urazów aparatu kostno-stawowego człowieka. Dochodzi do niego w momencie  nieprawidłowego przeniesienia siły działającej na staw, np. podczas biegu, zeskoku czy szybkiego marszu po nierównym podłożu. [1]

Siła jest tak duża, że stopa nagle odgina się do wewnątrz, a torebka stawowa i więzadła stawowe ulegają rozciągnięciu. Czasami ma miejsce także naderwanie więzadeł lub ich całkowite zerwanie. Skręcenie oznacza zatem uraz tkanek miękkich obejmujący więzadła i torebkę stawową.  [4]

Skręcenie stawu skokowego może mieć różny stopień nasilenia. Od niego zależy sposób leczenia, rehabilitacja oraz skutki urazu.

Wyróżnia się skręcenia:

• I stopnia – drobne pęknięcie torebki stawowej nieznaczny obrzęk brak objawów niestabilności stawu, niewielki ból w stopie oraz ograniczenie ruchomości stawu,
• II stopnia – rozerwanie torebki stawowej, naciągnięcie lub rozerwanie części włókien więzadła, znaczny ból i
  obrzęk oraz ograniczenie ruchomości,
• III stopnia – zerwanie więzadła, bardzo duży obrzęk oraz bolesność wyraźne objawy niestabilności stawu [1]

Jeśli skręceniu towarzyszy ostry ból, można sobie z nim radzić, przyjmując środek przeciwbólowy i przeciwzapalny (NLPZ), aby złagodzić stan zapalny. Można zażyć lub zastosować w formie maści na przykład Diklofenak. Można także przyłożyć chłodny okład, aby zmniejszyć ból [2][3]. Warto zadbać również o stabilizację stawu skokowego. Zwykle niezbędna jest konsultacja lekarska, jeśli objawy samoistnie nie ustępują. [3]

Jak się chronić przed bólem stawu skokowego?

Istnieje kilka zasad, dzięki którym można zmniejszyć ryzyko obrażeń w obrębie stawu
skokowego. Dotyczą one przede wszystkim sportowców, ale nie tylko. Ważne jest to, aby przed treningiem wykonać rozgrzewkę, lekko rozciągając mięśnie. Intensywność aktywności sportowej powinna być zwiększana stopniowo, co pozwali na wzrastanie siły mięśniowej i mobilności [2]

Aby uniknąć urazów stawu skokowego, należy wdrożyć następujące zasady:

• dobierać odpowiednie obuwie do aktywności fizycznej,
• zadbać o rozciągnięcie mięśni przed treningiem (rozgrzewka),
• utrzymywać prawidłową masę ciała, aby unikać przeciążeń stawów.

Jeśli urazy stawu skokowego występują chronicznie, warto stosować profilaktykę w postaci ortezy lub tapingu. [1] Polecanym rozwiązaniem jest również przyjmowanie preparatów z kolagenem, które pozytywnie wpływają na budowę chrząstki stawowej.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu stawu skokowego:

1. Co oznacza ból stawu skokowego?

Ból w okolicach kostki może wynikać  z urazu mechanicznego lub nadwerężenia. Skręcenie stawu skokowego, potocznie nazywane skręceniem kostki, jest bardzo często występującą dolegliwością, szczególnie u osób uprawiających sport. To właśnie ona zwykle powoduje ból.

2. Jak złagodzić ból stawu skokowego?

Jeśli wynika on ze skręcenia, warto przyłożyć chłodny kompres, aby zredukować ból i obrzęk. Można również przyjąć leki przeciwbólowe lub zastosować je w formie maści.

3. Ile trwa ból stawu skokowego?

Czas jego trwania zależy od specyfiki dolegliwości. Skręcenie kostki może występować w różnych stopniach. Jeśli polegało jedynie na drobnym pęknięciu torebki stawowej z nieznacznym obrzękiem, ból powinien samoistnie ustąpić w przeciągu kilku dni. Jeśli uraz był poważniejszy, kostka może boleć nawet kilka tygodni z różnym nasileniem

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

[1] Zaremba-Ner A., Skręcenia stawu skokowego leczenie i profilaktyka https://centrum-kore.pl/wp-content/uploads/2015/09/SKR%C4%98C
ENIA-STAWU-SKOKOWEGO-LECZENIE-I-PROFILAKTYKA.pdf (dostęp 24.05.2023) [2] Pedrycz A., Frąckiewicz M., Cichacz B., Siermontowski P., Urazy w obrębie stawu skokowego. Diagnostyka, profilaktyka, leczenie operacyjne, https://yadda.icm.edu.pl/baztech/
element/bwmeta1.element.baztech-0ffb9e91-113e-41e6-82f4-f6396c6e4432/c/pedrycz_PHR4_
49_2014_pl.pdf [3] Radlak K., Staw skokowy anatomia, https://fizjoterapeuty.pl/anatomia/staw-skokowy.html (dostęp 25.05.2023) [4] Sułko J., Skręcenie stawu skokowego, https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/
choroby-urazy/165580,skrecenie-stawu-skokowego (dostęp 25.05.2023)