Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – przyczyny, leczenie, profilaktyka

Dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego występują powszechnie i dotyczą coraz młodszych osób. Stanowią duży problem epidemiologiczny mający nawrotowy i przewlekły charakter. Przyczyn bólu kręgosłupa szyjnego może być wiele, a wśród nich są m.in. zaburzenia biomechaniczne kręgosłupa, urazy okolic barków i ramion, a nawet przewlekły stres i palenie papierosów¹. Sygnałów alarmowych ze strony odcinka szyjnego takich jak bolący kark, drętwienie ręki czy bóle i zawroty głowy nigdy nie należy lekceważyć. Sprawdź, co może powodować dolegliwości związane z kręgosłupem szyjnym i jakie codzienne nawyki sprzyjają ich wystąpieniu. Dowiedz się też, jak radzić sobie z bólem karku i szyi domowy sposobami oraz kiedy należy skonsultować się z lekarzem.

Spis treści:

• Ból odcinka szyjnego kręgosłupa – charakterystyka
• Jakie są rodzaje bólu kręgosłupa szyjnego?
• Najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupa szyjnego
• Objawy towarzyszące bólowi kręgosłupa w odcinku szyjnym
• Ból szyi i karku – diagnostyka i rozpoznanie
• Jak wygląda leczenie bólu kręgosłupa szyjnego?

Ból odcinka szyjnego kręgosłupa – charakterystyka

Zespołów bólowych kręgosłupa doświadcza od 60% do nawet 95% ludzi na całym świecie. Dolegliwości ze strony odcinka szyjnego kręgosłupa pod względem bolesności znajdują się na drugim miejscu, pierwsze natomiast zajmuje ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym. Dotyczą 30-50% populacji¹.

W obrębie kręgosłupa dochodzi do wielu przeciążeń i mikrourazów, które powodują zaburzenia biomechaniczne. Czynnikiem sprawczym tych zaburzeń może być ustawienie kręgosłupa szyjnego w nienaturalnej pozycji, np. wysunięcie lub pochylenie głowy do przodu. Praca przy komputerze i siedzący tryb życia zdecydowanie sprzyjają powstawaniu problemów z kręgosłupem w odcinku szyjnym¹.

Jakie są rodzaje bólu kręgosłupa szyjnego?

Ból kręgosłupa szyjnego dzieli się przede wszystkim ze względu na czas trwania. Wyróżnić można ból ostry (<4 tyg.), podostry (od 4 tyg. do 3 mies.) i przewlekły (>3 mies.). O nawrocie mówi się wtedy, gdy wystąpi nowy epizod bólu po okresie remisji trwającym 6 mies., przy czym nie powinno się go mylić z zaostrzeniem bólu przewlekłego².

Oprócz tego podział bólu obejmuje ból swoisty i nieswoisty. Jeśli chodzi o ból nieswoisty, w 90% przypadków przyczyny nie da się wykryć za pomocą badań obrazowych, choć mogą one uwidocznić zmiany będące wyrazem naturalnego starzenia się kręgosłupa (np. zwyrodnienia). Ból swoisty może natomiast pochodzić: z krążków międzykręgowych, ze stawów międzykręgowych (np. zmiany zwyrodnieniowe, zapalenie stawów), z mięśni i powięzi grzbietu, a także z nerwów rdzeniowych i ich korzeni, w wyniku ich ucisku².

Najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupa szyjnego

Ból kręgosłupa szyjnego najczęściej powodują takie choroby i stany jak²:

• ucisk korzeni i/lub nerwów rdzeniowych – w odcinku szyjnym najczęściej C5/C6 i C6/C7 przez uwypuklenie krążka międzykręgowego lub zmiany wytwórcze stawów międzykręgowych i kręgów,
• zwężenie kanału kręgowego,
• złamanie kompresyjne kręgu,
• choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
• zwyrodnieniowe deformacje kręgosłupa,
• choroby reumatyczne,
• dyskopatia szyjna,
• przepuklina,
• zapalenie kości i szpiku,
• nowotwór.

Objawy towarzyszące bólowi kręgosłupa w odcinku szyjnym

Problemy z kręgosłupem w odcinku szyjnym najczęściej powodują ból okolicy szyi. W zależności od źródła dolegliwości może być odczuwany miejscowo lub punktowo, ale może być też rozlany i promieniować do innych części ciała, głównie kończyny górnej (jednej lub obu) od barku aż do dłoni³.

Ból może dokuczać przez cały czas lub nasilać się przy konkretnym ułożeniu szyi albo wybranych ruchach. Jeśli jest silny, może ograniczać możliwość poruszania szyją czy powodować jej sztywność³.

Inne możliwe objawy wskazujące na problem z odcinkiem szyjnym to³:

• sztywność karku,
• ból głowy,
• szumy uszne,
• ucisk w gardle,
• mrowienie i drętwienie ręki lub rąk,
• zmienione czucie lub brak czucia w obrębie jednej lub obu rąk,
• osłabienie siły mięśniowej kończyn górnych,
• ograniczenie ruchomości kończyn górnych.

Wskazane objawy bólowe powinny skłonić do konsultacji z lekarzem.

Ból szyi i karku – diagnostyka i rozpoznanie

Postępowanie diagnostyczne zależy od rodzaju bólu, z jakim mamy do czynienia. Rozpoznanie bólu nieswoistego wyklucza konieczność przeprowadzania badań obrazowych. Są one jednak wskazane przy podejrzeniu swoistego bólu kręgosłupa. Badania, jakie może zlecić lekarz, to m.in.²:

• prześwietlenie RTG,
• tomografia komputerowa (TK),
• rezonans magnetyczny (MRI).

W przypadku podejrzenia etiologii zapalnej, infekcyjnej lub nowotworowej pacjent zwykle wykonuje dodatkowo oznaczenie stężenia CRP w surowicy lub OB. Wyniki wskazanych badań dają pełen obraz stanu kręgosłupa i pozwalają postawić diagnozę.

Jak wygląda leczenie bólu kręgosłupa szyjnego?

Sposób leczenia bólu kręgosłupa szyjnego zależy od jego źródła. Zazwyczaj jednak zastosowanie znajduje farmakoterapia, w tym leki przeciwzapalne i przeciwbólowe z grupy NLPZ. Gdy nie pomogą, wdraża się niebenzodiazepinowe leki zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych².

Pacjentowi ponadto zaleca się konsultację u fizjoterapeuty, który zaleci mu odpowiednie ćwiczenia na kręgosłup szyjny. Pokaże także, jak powinna wyglądać właściwa pozycja na krześle do pracy. Stosowanie się do zaleceń dotyczących postawy kręgosłupa przy pracy ma ogromne znaczenie w walce z przewlekłym bólem szyi. Fizjoterapia może ponadto obejmować terapię manualną. Na silny ból szyi i karku powinny pomóc ciepłe okłady².

Ostry ból niekiedy wymusza na chorym rezygnację z aktywności fizycznej i leżenie w łóżku. Takie postępowanie powinno jednak trwać możliwie jak najkrócej. Wskazane jest utrzymywanie normalnej aktywności zawodowej i fizycznej, w granicach rozsądku, aby nie doprowadzać do nadmiernych przeciążeń kręgosłupa².

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów, lekarz może podjąć decyzję o konieczności zastosowania leczenia chirurgicznego. Jest to jednak swego rodzaju ostateczność².

Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu kręgosłupa w odcinku szyjnym:

1.Jakie objawy mogą towarzyszyć problemom z odcinkiem szyjnym kręgosłupa?

Ból kręgosłupa szyjnego może przede wszystkim „rozlewać się” na inne partie ciała, m.in. na kark, okolicę międzyłopatkową, bark czy rękę. Dodatkowo mogą występować bóle i zawroty głowy, szumy uszne, ucisk w gardle, drętwienie ręki, a nawet częściowy paraliż.

2.Jak leczyć odcinek szyjny kręgosłupa?

Leczenie problemów z kręgosłupem szyjnym obejmuje przede wszystkim farmakoterapię, rehabilitację i fizykoterapię. Jeśli takie postępowanie nie pomoże, konieczny może okazać się zabieg neurochirurgiczny.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Toman M., Rutkowska M., Dąbrowska-Galas M. i in., Dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa wśród studentów fizjoterapii, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2 (59), 2019.
2. Maciejczak A., Goncerz G., Zespoły bólowe kręgosłupa, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.43 (dostęp: 2023.01.23.)).
3. Stępień K., Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/247230,dyskopatia-w-odcinku-szyjnym-kregoslupa (dostęp: 2023.01.23.)).