Zwyrodnienie stawów – przyczyny, objawy i metody leczenia

Zwyrodnienie stawów to choroba atakująca stawy, głównie osób starszych. Cechuje się bólem, który na początku występuje wyłącznie podczas ruchów, a w zaawansowanej postaci dokucza również w spoczynku, zarówno w dzień, jak i w nocy. Dochodzi do zmniejszenia zakresu ruchów, a z czasem do zaniku mięśni okolicy stawu. Dowiedz się, jak zatrzymać zwyrodnienie stawów i jakie leki bez recepty na zwyrodnienie stawów najlepiej się sprawdzą.

Spis treści:

• Zwyrodnienie stawów – co to za choroba?
• Zwyrodnienie stawów a reumatoidalne zapalenie stawów – różnice
• Przyczyny zwyrodnienia stawów
• Zwyrodnienie stawów – objawy
• Jakie stawy najczęściej zajmuje choroba stawów?
• Zwyrodnienie stawów – diagnostyka
• Leczenie zwyrodnienia stawów
• Terapia niefarmakologiczna
• Terapia farmakologiczna
• Suplementacja

Zwyrodnienie stawów – co to za choroba?

Choroba zwyrodnieniowa stawów jest jedną z najczęściej występujących chorób przewlekłych, zwłaszcza u osób starszych. Szacuje się, że wśród osób powyżej 75. roku życia choruje na nią ponad 80% populacji [1]. Powoduje ból stawów i w większości przypadków prowadzi do znacznego ograniczenia sprawności oraz aktywności w życiu społecznym.

Do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów przyczynia się oddziaływanie czynników, które uszkadzają stawy i powodują ich przeciążenie. Cechuje ją utrata chrząstki stawowej, zmiany w warstwie podchrzęstnej, tworzenie się wyrośli kostnych, a także stan zapalny obejmujący torebkę stawową i okoliczne tkanki [2].

Zwyrodnienie stawów a reumatoidalne zapalenie stawów – różnice

Niektórym wydaje się, że zwyrodnienie stawów i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to jedna i ta sama choroba, a w rzeczywistości wcale tak nie jest. Choroba zwyrodnieniowa stawów obejmuje jedynie stawy, a jej leczenie jest objawowe. Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów nieco się różnią, gdyż oprócz stawów dotyczą też wielu narządów. RZS to choroba zapalna, wymagająca agresywnego leczenia [3].

Przyczyny zwyrodnienia stawów

Etiologia zmian zwyrodnieniowych stawów jest niejasna, udało się jednak wyodrębnić czynniki zwiększające ryzyko zachorowania. Wśród najważniejszych znajduje się [2]:

• wiek,
• płeć,
• przeciążenia,
• urazy,
• genetyka,
• nadwaga.

Widać zatem, że chorobie zwyrodnieniowej stawów można w prosty sposób zapobiegać. Wystarczy wyeliminować, jeśli jest taka możliwość, czynniki zwiększające ryzyko jej wystąpienia. Głównie chodzi o to, by dbać o prawidłową wagę i unikać przeciążeń.

Zwyrodnienie stawów – objawy

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej najbardziej we znaki dają się bóle stawów. Objawy dotyczą tych stawów, które zostały zajęte. Przykładowo przy zwyrodnieniu kolana charakterystyczny jest ból kolana przy zginaniu, który z czasem utrzymuje się nawet w spoczynku.

Typowe dla zwyrodnienia stawów objawy to [4]:

• ból w okolicy stawu – ból wysiłkowy, ostry o dużym natężeniu, ból nocny, promieniujący do innych partii ciała,
• charakter bólu: nasilający się podczas wysiłku i ustępujący po wypoczynku, opisywany jako palący,
• poranna sztywność stawów – zwykle utrzymuje się do pół godziny po wstaniu, czasem dłużej, pojawia się również w przypadku bezruchu,
• ograniczenie ruchomości w obrębie chorego stawu – występują problemy z wykonywaniem prostych codziennych czynności.

Jakie stawy najczęściej zajmuje choroba stawów?

Choroba zwyrodnieniowa stawów może objąć tak naprawdę dowolne stawy, jednak jedne zajmuje częściej niż inne. Najczęściej występujące postaci choroby to zwyrodnienie stawu kolanowego, zwyrodnienie stawu biodrowego oraz zwyrodnienie stawów dłoni (międzypaliczkowych bliższych i dalszych oraz podstawy kciuka). U niektórych pacjentów choroba dotyczy stawów szyjnego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Ponadto spotkać można jeszcze zwyrodnienie stawu barkowego oraz zwyrodnienie stawu łokciowego [2].

Zwyrodnienie stawów – diagnostyka

W przypadku zaobserwowania u siebie objawów świadczących o możliwości wystąpienia zwyrodnienia stawów należy zgłosić się do lekarza i wykonać wskazane przez niego badania, które potwierdzą przypuszczenia lub wykluczą chorobę. W diagnostyce zwyrodnienia stawów wykorzystuje się głównie badania obrazowe:

• prześwietlenie rentgenowskie (TG),
• tomografię komputerową (TK),
• rezonans magnetyczny (MRI).

Dodatkowo lekarz może zlecić badanie przewodnictwa nerwowego i artroskopię. Wstępne rozpoznanie może też zostać postawione bez badań dodatkowych, jeśli spełnione są 3 warunki: wiek powyżej 45 lat, ból stawów związany z aktywnością ruchową i sztywność poranna do 30 minut [2].

Leczenie zwyrodnienia stawów

Głównym celem leczenia jest zwiększanie świadomości wśród chorych w zakresie czynników zwiększających ryzyko rozwoju dolegliwości i na temat możliwości ich unikania. W zależności od stopnia nasilenia objawów i stanu pacjenta dobiera się takie metody leczenia, aby zmniejszyć ból, poprawić funkcje stawu i zahamować postęp choroby. Optymalne leczenie sprowadza się do jednoczesnego stosowania metod farmakologicznych i niefarmakologicznych [2].

Terapia niefarmakologiczna

Jeśli pacjent ma nadwagę, leczenie należy zacząć od zrzucenia nadmiaru kilogramów. Chory musi zmienić swoją dietę, wyeliminować złe nawyki żywieniowe i zacząć uprawiać aktywność fizyczną. O pomoc w walce z nadwagą można poprosić dietetyka [2].

W przypadku leczenia zwyrodnienia stawów dobre rezultaty powinna dać rehabilitacja. Warto udać się do fizjoterapeuty, który dobierze indywidualny plan treningowy, np. specjalne ćwiczenia na zwyrodnienie stawu kolanowego lub łokciowego, które będzie można robić samodzielnie w domu.

Lekarz lub fizjoterapeuta może zalecić też korzystanie z zaopatrzenia medycznego. Mowa tutaj o stabilizatorach i specjalnych opaskach, które osłonią chory staw i zmniejszą ryzyko pogłębiania dolegliwości.

Terapia farmakologiczna

Na łagodny i umiarkowany ból stawów zaleca się paracetamol. Przy braku efektów leczenia należy rozważyć podanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Przy nieskuteczności NLPZ rekomendowane są analgetyki opioidowe [2].

W leczeniu zastosowanie znajdują również przeciwbólowe i przeciwzapalne leki do stosowania miejscowego jak 4Flex Puregel. Produkt redukuje ból i zmniejsza sztywność stawów, wykazuje się dobrą skutecznością w leczeniu przewlekłych chorób stawów. Dzięki zawartości etanolu, lek wykazuje także działanie chłodzące i łagodzące. Ponadto etanol ułatwia przenikanie naproksenu przez skórę [5].

Suplementacja

Osobom wymagającym suplementacji wapnia i witaminy D zalecany jest 4Flex Silver suplement diety. Jest to produkt z kolagenem, który zawiera w swoim składzie wapń i witaminę D, dzięki czemu pomaga w utrzymaniu zdrowych kości oraz prawidłowym funkcjonowaniu mięśni [6].

Najczęściej zadawane pytania dotyczące zwyrodnienia stawów:

1. Jakie są naturalne metody na objawy zwyrodnienia stawów?

Do naturalnych metod łagodzenia objawów zwyrodnienia stawów należą przede wszystkim regularne, dostosowane do indywidualnych możliwości ćwiczenia fizyczne (np. joga czy pływanie). Wśród domowych sposobów znajdują się także okłady – to proste i skuteczne rozwiązanie na zmniejszenie bólu stawów. Zimne okłady są szczególnie pomocne w przypadku stanów zapalnych i obrzęków. Ciepłe okłady są zalecane wówczas, gdy bólowi nie towarzyszy obrzęk. Pomagają one w poprawie ukrwienia tkanek, przyspieszając procesy regeneracyjne i łagodząc ból. [7]

2. Co najlepiej jeść na zwyrodnienia stawów?

Odpowiednio zbilansowana dieta ma ogromne znaczenie dla zdrowia stawów. W jadłospisie powinny znajdować się składniki niezbędne do odbudowy mazi stawowej i chrząstek. Ważne jest spożywanie pełnowartościowych produktów bogatych w białko, takich jak sery, twarogi, kefiry czy kasze. Warto sięgać po produkty zawierające kwasy tłuszczowe omega 3, obecne np. w tłustych rybach, orzechach i nasionach. Pamiętaj także o witaminie D, znajdującej się m.in. w rybach, jajach czy nabiale, oraz krzemie – którego źródłem są m.in. daktyle, kasza gryczana, niektóre zioła czy owoce morza. [7] [8]

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Samborski W., Brzosko M. Reumatologia praktyczna. Wolters Kluwer Polska, Kraków 2011: 279–291.
2. Romanowski W., Zdanowska A., Romanowski M., Choroba zwyrodnieniowa stawów — aktualne standardy leczenia, Forum Reumatol. 2016, tom 2, nr 2, 52–57.
3. Zimmermann-Górska I., Choroba zwyrodnieniowa stawów a reumatoidalne zapalenie stawów, Medycyna Praktyczna, 2016.
4. Nalazek A., Kamińska E., Kaźmierczak U. i in., Leczenie, diagnostyka i profilaktyka stawu biodrowego w chorobie zwyrodnieniowej, Journal of Health Sciences. 2014;04(01):333-338.
5. https://4flex.pl/4flex-puregel/ (dostęp: 2021.09.27)
6. https://4flex.pl/produkty-4flex/4flex-silver/ (dostęp: 2021.09.27)
7. Zwyrodnienie stawów – domowe sposoby na ulgę w bólu, Portal Fizjoterapeuty, 2021: https://fizjoterapeuty.pl/artykuly/zwyrodnienie-stawow-domowe-sposoby-na-ulge-w-bolu.html [Dostęp online 09.06.2024]
8. Platta A, Rola żywienia w profilaktyce i leczeniu osteopenii i osteoporozy u kobiet, SJ GMU, 2014: https://sj.umg.edu.pl/sites/default/files/ZN280.pdf [Dostęp online 09.06.2024]