Ból bioder – jakie są przyczyny? Czy da się go uniknąć?

Nadwyrężenie mięśni, zwyrodnienie stawu biodrowego, zapalenie mięśni lub ścięgien – to tylko niektóre z przypadłości, którym towarzyszy ból bioder promieniujący do innych partii ciała. Jeśli objawy są dość łagodne i występują od niedawna, można spróbować zwalczyć je przy pomocy domowych sposobów. Gdy ból jest silny, długotrwały i utrudnia normalne funkcjonowanie, wskazana jest niezwłoczna konsultacja lekarska.

Jakie choroby mogą powodować ból bioder? Czy ból to jedyny objaw problemów z biodrem? Co stosować na ból bioder? Sprawdź!

Spis treści:

• • Staw krzyżowo-biodrowy – budowa i funkcje
  • Najczęstsze przyczyny bólu bioder
  • Ból biodra – objawy towarzyszące
  • Czy z bólem bioder trzeba iść do lekarza?
  • Diagnostyka bólu bioder
  • Leczenie bólu bioder
  • Ćwiczenia na ból biodra

Staw krzyżowo-biodrowy – budowa i funkcje

Staw krzyżowo-biodrowy jest prosty i płaski, a jego ruchomość jest mocno ograniczona. Łączy ze sobą kość biodrową i krzyżową. Wzmocnienie stawu stanowią bardzo silne więzadła: od przodu więzadła krzyżowo-brzuszne, a od tyłu więzadła krzyżowo-biodrowe grzbietowe. Od góry staw wzmacnia więzadło biodrowo-lędźwiowe . Obecne w stawach krzyżowo-biodrowych stabilizatory bierne utrzymują ciężar tułowia i kończyn górnych.

Niezależnie od wymienionych więzadeł kość krzyżową i biodrową łączą przebiegające w dużej odległości od stawu więzadła krzyżowo-guzowe i krzyżowo-kolcowe . Stanowią one dodatkowe wzmocnienie, zmniejszają wstrząsy przenoszone z miednicy na kręgosłup i zapobiegają nadmiernym ruchom w stawie krzyżowo-biodrowym.

Najczęstsze przyczyny bólu bioder

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu bioder jest zwyrodnienie stawów biodrowych. Cechują go zmiany patologiczne w obrębie chrząstki stawowej. Mogą one dotyczyć  zarówno jednego, jak i kilku stawów jednocześnie. Choroba charakteryzuje się stałą progresją zmian patologicznych. Powstałych zmian nie da się wyleczyć, można jedynie zahamować ich powstawanie oraz przeciwdziałać dalszemu zużyciu powierzchni stawowych oraz działać przeciwbólowo. Etiologia choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego jest trudna do wskazania .

Inne częste przyczyny bólu bioder to m.in.:

• zapalenie stawu biodrowego,
• przeciążenia/zapalenia mięśni lub ścięgien,
• ucisk/uszkodzenie nerwów,
• dysplazja stawu biodrowego,
• urazy,
• martwica kości.

Ból bioder mogą powodować także inne choroby, niekoniecznie bezpośrednio związane ze stawem krzyżowo-biodrowym. Pojawia się on przy złamaniu kości udowej czy kości miednicy, często towarzyszy przepuklinie pachwinowej. Uskarżają się na niego pacjenci cierpiący na osteoporozę i martwicę jałową kości. Dolegliwości ze strony stawu krzyżowo-biodrowego są też charakterystyczne dla toczącego się w organizmie procesu nowotworowego.

Ból biodra – objawy towarzyszące

Ból w okolicy stawu biodrowego miewa różny charakter. Może to być ból lekki lub ostry o dużym natężeniu, chorzy zwykle opisują go jako kłujący, palący, piekący i rwący. Dolegliwości mogą dodatkowo nasilać się podczas ruchu – wtedy mówi się o bólu wysiłkowym. W przypadku niektórych problemów (takich jak np. choroba zwyrodnieniowa stawów) występuje dodatkowo ból nocny .

Rzadko kiedy ból biodra jest jedynym niepokojącym objawem. W zależności od przyczyn dolegliwości symptomy mogą się od siebie różnić, jednak najczęściej pacjenci uskarżają się na takie problemy jak:

• ograniczenie ruchomości w obrębie stawu biodrowego,
• poranna sztywność,
• ból stawu kolanowego,
• obrzęk w obrębie stawu biodrowego,
• zaniki mięśniowe,
• nieprawidłowy stereotyp chodu,
• trudności w wykonywaniu podstawowych czynności.

Wiele z wymienionych objawów jest charakterystycznych dla choroby zwyrodnieniowej stawów, która bardzo często odpowiedzialna jest za ból bioder .

Czy z bólem bioder trzeba iść do lekarza?

Z bólem bioder można próbować walczyć samodzielnie, jednak zawsze warto zasięgnąć porady lekarskiej. W wielu przypadkach rzeczywiście można uporać się z uporczywymi dolegliwościami przy pomocy domowych metod. W trakcie takiego leczenia trzeba jednak zachować szczególną czujność i przy braku efektów z jednoczesnym nasileniem objawów natychmiast umówić wizytę u lekarza rodzinnego, ortopedy lub reumatologa. Konsultacji lekarskiej wymagają również wszelkie stany nagłe takie jak krwawienie, złamania otwarte czy niemożność wykonywania ruchów w stawie.

Diagnostyka bólu bioder

Specjalista podczas wizyty z pewnością zbierze wywiad i przeprowadzi badanie fizykalne. Dodatkowo może skierować pacjenta na:

• prześwietlenie rentgenowskie (RTG),
• tomografię komputerową (TK),
• rezonans magnetyczny (MRI),
• badanie przewodnictwa nerwowego,
• artroskopię.

Postępowanie zależy od przypadku [3].

Leczenie bólu bioder

Zalecenia w razie wystąpienia bólu bioder bez względu na źródło ich wystąpienia są mniej więcej takie same . Wśród nich widnieje:

• powstrzymanie się od jakichkolwiek aktywności lub dostosowanie aktywności fizycznej do stanu zdrowia;
• odpoczynek i odciążanie chorego biodra;
• stosowanie zimnych lub ciepłych okładów (w zależności od charakteru bólu);
• przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych;
• zabiegi rehabilitacyjne obejmujące zarówno terapię manualną, jak i indywidualne ćwiczenia;
• podawanie zastrzyków z glikokortykosteroidó

O formie leczenia decyduje lekarz prowadzący.

Ćwiczenia na ból biodra

Rehabilitacja na ból biodra powinna być prowadzona pod okiem fizjoterapeuty, który dostosuje ćwiczenia do stanu zdrowia oraz potrzeb i możliwości pacjenta. Poszczególne ćwiczenia mogą być wykonywane przez fizjoterapeutę lub samodzielnie w domu. Odpowiednio dobrana aktywność fizyczna może w znacznym stopniu zmniejszyć dolegliwości bólowe.

Na ból bioder najczęściej wykonuje się takie ćwiczenia jak pilates, stretching, aerobic czy pływanie. Przed rozpoczęciem ćwiczeń należy wykonać rozgrzewkę, co zmniejszy ryzyko wystąpienia kontuzji. Równie ważne co rozgrzewka jest rozciąganie na koniec treningu. Stosowanie się do zaleceń fizjoterapeuty jest szczególnie ważne, gdyż tylko w ten sposób można uniknąć nawrotu dolegliwości w przyszłości.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Co może oznaczać ból biodra z boku?

Ból bocznej części biodra najczęściej związany jest z zespołem krętarzowym. Jest to schorzenie, które charakteryzuje się bólem zlokalizowanym bezpośrednio nad stawem biodrowym, nasilającym się podczas chodzenia, siedzenia lub spania na chorej stronie. To schorzenie częściej występuje u kobiet i nie ma związku z urazem. Przyczyną zespołu krętarzowego jest przeciążenie okolicznych tkanek miękkich, takich jak ścięgna i kaletki maziowe. Nieleczony może prowadzić do przewlekłych dolegliwości i ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu. [4]

2. Na co wskazuje ból bioder z tyłu?

Ból biodra zlokalizowany w tylnej części często wynika z problemów związanych z układem mięśniowo-szkieletowym lub z bólem rzutowanym z narządów miednicy. Wśród najczęstszych przyczyn można wymienić zespół mięśnia gruszkowatego. Nerw kulszowy jest uciskany przez ten mięsień, powodując głęboki ból w pośladku i rwę kulszową, która objawia się palącym bólem promieniującym wzdłuż nogi. Inną możliwą przyczyną jest konflikt kulszowo-udowy, charakteryzujący się stopniowo nasilającym się bólem w głębi pośladka. Do podobnych dolegliwości mogą prowadzić zaburzenia w obrębie stawu krzyżowo-biodrowego, a także problemy z kręgosłupem lędźwiowym. [4]

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Michajlik, W. Ramotowski, Anatomia i fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2013.
2. Nalazek, E. Kamińska, U. Kaźmierczak i in., Leczenie, diagnostyka i profilaktyka stawu biodrowego w chorobie zwyrodnieniowej, Bydgoszcz, 2014.
3. McMahonP, Medycyna sportowa. Współczesne metody diagnostyki i leczenia,  Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004.
4. Wiercińska M., Ból biodra – przyczyny. Co powoduje ból bioder?, Medycyna Praktyczna, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/322882,bol-biodra-przyczyny-co-powoduje-bol-bioder