Strzelające stawy – co robić, gdy stają się problemem?

Stawy umożliwiają wykonywanie złożonych ruchów i są intensywnie zaangażowane każdego dnia. Dodatkowo, pod wpływem różnych czynników (np. ubogiej diety, papierosów czy starzenia się) tracą minerały, co osłabia ich kondycję. Jednym z sygnałów świadczących o ich pogorszonym stanie jest dolegliwość określana jako strzelające stawy.

Jakie są przyczyny strzelających stawów? Jak je leczyć? Co robić, gdy pojawią się bóle stawów?

Spis treści:

• Stawy – na jakie dolegliwości są narażone? O czym świadczą bóle stawów?
• Reumatoidalne zapalenie stawów
• Choroba zwyrodnieniowa stawów
• Strzelające stawy – co jest przyczyną?
• Strzelające stawy u dzieci
• Strzelające stawy – jakie badania wykonać?
• Strzelające stawy – jak leczyć?
• Strzelające stawy – co jeść?
• Jak dbać o stawy?

Stawy – na jakie dolegliwości są narażone? O czym świadczą bóle stawów?

Dolegliwości płynące ze strony stawów mogą wynikać zarówno z urazów, jak i rozwijających się zmian chorobowych. Wśród urazów stawów wyróżnia się¹:

• skręcenie – uraz ten jest wynikiem wykonania ruchu, przekraczającego możliwości danego stawu;
• naderwanie;
• zwichnięcie – uraz ten powoduje przerwanie więzadeł;
• zwichnięcie rzepki.

Niemal każdy uraz w obrębie danego stawu powoduje jego destabilizację. W zależności od czynników specyficznych urazu oraz jego postaci destabilizacja może być niewielka lub być znacznie odczuwana¹ przez chorego.

Z kolei choroby typowe dla stawów to przede wszystkim ich reumatoidalne zapalenie² (RZS) oraz stany zwyrodnieniowe³.

Reumatoidalne zapalenie stawów

RZS jest schorzeniem postępującym, o charakterze zapalnym. Choroba stopniowo niszczy stawy, ograniczając m.in. ich ruchomość, a w dalszej konsekwencji może skutkować trwałą niepełnosprawnością.²

Choroba zwyrodnieniowa stawów

Choroba zwyrodnieniowa stawów również należy do schorzeń o charakterze postępującym. Jej najczęstszą przyczyną są przeciążenia powstające pod wpływem różnych czynników. Schorzenie wiąże się ze sztywnością stawów, ograniczeniem ich ruchomości, trzeszczeniem oraz wysiękami.³

Strzelające stawy – co jest przyczyną?

Objaw strzelających stawów jest przede wszystkim charakterystyczny dla choroby zwyrodnieniowej. W związku z tym, czynniki sprzyjające rozwojowi schorzenia, jednocześnie stanowią zagrożenie dla wystąpienia dolegliwości, jaką są strzelające stawy. Do tych czynników zalicza się³:

• aktywność fizyczną,
• nadwagę,
• powtarzające się obciążenia, na skutek np. wykonywanej pracy zawodowej,
• wady anatomiczne w budowie stawu,
• ubytki kolagenu.⁴

Bezpośrednią przyczyną stanów zwyrodnieniowych jest nadmierne przeciążenie stawu. Choroba może rozwijać się także na skutek zmian biochemicznych, zachodzących w obrębie komórek stawu.³

Zwyrodnienie stawów powoduje³:

• dolegliwości bólowe o różnym natężeniu (początkowo tylko podczas aktywności fizycznej, później – również w czasie spoczynku),
• sztywność stawów oraz ograniczenie ich ruchomości,
• charakterystyczne trzeszczenie stawów³, określane także jako strzelające stawy.

Jednym z czynników zwiększających ryzyko choroby jest starszy wiek.³ Dlatego też mogą pojawiać się bóle stawów u osób starszych, związane ze zmianami zwyrodnieniowymi.

Strzelające stawy u dzieci

Strzelające stawy u dzieci zwykle są sygnałem zachodzących zmian hormonalnych w organizmie dziecka, związanych z procesem wzrastania. Zmiany te prowadzą do tzw. relaksacji więzadłowej, odpowiedzialnej za objaw strzelających stawów.⁵

Strzelające stawy u dzieci nie stanowią powodu do niepokoju – o ile nie pojawiają się dolegliwości bólowe lub problemy z ruchomością stawu.⁵

Strzelające stawy – jakie badania wykonać?

Badanie strzelających stawów w kierunku choroby zwyrodnieniowej (bądź ustalenia innej przyczyny) obejmuje zawsze badanie podmiotowe oraz obrazowe. Badania podmiotowe obejmują m.in. oględziny stawu, zlokalizowanie miejsca bólu oraz ocenę³:

• zakresu ruchomości,
• siły mięśniowej,
• stabilności stawu,
• postawy ciała oraz motoryki.

Podstawowym badaniem obrazowym jest RTG danego stawu. W razie konieczności lekarz zaleca badania uzupełniające, np. USG czy tomografię komputerową.³

Strzelające stawy – jak leczyć?

Leczenie stawów, ze względu na postępujących charakter choroby, zwykle opiera się na metodach zachowawczych. W terapii strzelających stawów jednym z kluczowych elementów jest rehabilitacja. Dodatkowo zaleca się wykonywanie innej, wybranej przez siebie aktywności fizycznej.⁶

Niekiedy w leczeniu stosuje się także metody fizykoterapeutyczne, np.⁶:

• krioterapię,
• pole

Celem terapii jest przede wszystkim złagodzenie dolegliwości bólowych, wzmocnienie mięśni oraz dbanie o jak największy, możliwy zakres ruchu.⁶

Strzelające stawy – co jeść?

Na kondycję stawów duży wpływ ma również dieta. W przypadku problemów ze stawami w codziennym odżywianiu się należy ograniczyć m.in. tłuszcze zwierzęce (np. masło, boczek, sery żółte). W zamian za to warto dostarczać do organizmu tłuszcz rybny (np. makrela).⁷

Ponadto do swojej diety warto wdrożyć chude mięso, rośliny strączkowe, orzechy, pestki oraz pełnozbożowe produkty.⁷

Jak dbać o stawy?

Aby zadbać o stawy należy pamiętać o dwóch najważniejszych filarach – diecie⁷ oraz aktywności fizycznej⁸.

Choć paradoksalne nadmierna aktywność fizyczna może doprowadzić do rozwoju zmian zwyrodnieniowych (przeciążenia)³, to jednak dla zachowania dobrej kondycji stawów wskazany jest ruch. Aktywność fizyczna pobudza odżywianie organizmu i przyczynia się do lepszego funkcjonowania gospodarki wapniowej.⁸

Kondycję stawów warto wspomóc również dodatkową suplementacją kolagenu. Jest to podstawowy budulec stawów, którego ilość w organizmie maleje wraz z wiekiem. Powoduje to osłabienie m.in. chrząstki stawowej i pogarsza funkcję wszystkich stawów.⁴

Kolagen na stawy zalecany jest wszystkim osobom narażonym na większą utratę tego białka (np. w wyniku starzenia się organizmu).

Składniki zawarte w suplementach diety, takich jak np. 4Flex Protect, wspierają ich dobrą kondycję. 4Flex Protect suplement diety stanowi połączenie 5 g opatentowanego kolagenu Fortigel, zamkniętego w jednej saszetce wraz z witaminą D oraz wapniem[9].

Suplement diety 4Flex Protect zawiera składniki, które pomagają zachować dobrą kondycję stawów i kości oraz wspierają funkcjonowanie mięśni m.in. białko, które przyczynia się do utrzymania masy mięśniowej oraz wapń, który jest potrzebny do utrzymania zdrowych kości. Preparat ma postać sproszkowaną, co zapewnia jego łatwe spożycie

Najczęściej zadawane pytania dotyczące strzelających stawów:

1. Co oznaczają strzelające stawy? 

Strzelające stawy nie zawsze muszą być związane z toczącą się chorobą. Często jednak wskazują na zwyrodnienia, dlatego nie powinno się ich bagatelizować – tym bardziej że choroba zwyrodnieniowa ma charakter postępujący. Im szybciej zostanie zdiagnozowana, tym skuteczniej można zapobiegać jej dalszemu rozwojowi. Przyczyną strzelania w stawach może być nadmierna masa ciała, powtarzające się obciążenia (np. związane z charakterem pracy zawodowej) oraz wady anatomiczne stawu. Powodem strzelających stawów może być także ubytek kolagenu związany ze starzeniem się organizmu. Niekiedy stawy strzelają u osób, które intensywnie ćwiczą. 

2. Co jeść, aby zapobiegać strzelaniu w stawach? 

Dieta ma bardzo duże znaczenie dla zachowania zdrowia i dobrej kondycji organizmu. Stawy nie są w tym przypadku wyjątkiem. Ważne jest głównie to, aby utrzymywać prawidłową masę ciała. Należy więc ograniczyć spożycie cukrów oraz niezdrowych tłuszczów (głównie zwierzęcych). Wskazane są natomiast ryby, chude mięso, rośliny strączkowe orzechy i zdrowe oleje. Niekiedy okazuje się jednak, że zbilansowana dieta to zbyt mało. Wówczas wskazane jest przyjmowanie preparatów zawierających kolagen, czyli naturalny budulec stawów. Ta substancja zanika w organizmie wraz z wiekiem, dlatego może być konieczne dostarczanie jej w formie dobrze przyswajalnych suplementów. 

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1.  Libura M., Urazy stawu kolanowego, Medycyna Praktyczna, 2015, dostęp: 26.01.2022.
2. Wisłowska M. i inni, Jakość życia zależna od zdrowia u pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów, Reumatologia, 48, 2010.
3.  Klimiuk P., Kuryliszyn-Moskal A., Choroba zwyrodnieniowa stawów, Reumatologia, 2016.
4. Zuchowski A., Nowicka-Zuchowska A., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, 2019.
5.  Bilski P., Co może być przyczyną „strzelania” w stawach u 9-letniego dziecka? Jakie jest postępowanie?, Medycyna Praktyczna, 2014, dostęp: 26.01.2022.
6. Mirska A. i inni, Łagodny zespół hipermobilności stawów (BHJS), Neurologia Dziecięca, 2011.
7. Wolnicka K., Jak się odżywiać, by mieć zdrowe stawy?, Medycyna Praktyczna, 2015, dostęp: 26.01.2022.
8. Kolana lubią ruch, Medycyna Praktyczna, 2020, dostęp: 26.01.2022.
9.  4Flex Silver (preparat złożony) – proszek, Medycyna Praktyczna, dostęp: 15.02.2022