Ból kręgosłupa – przyczyny, objawy, rodzaje, leczenie

Ból kręgosłupa to powszechny problem zdrowotny, który dotyka ludzi w różnym wieku. Prawdopodobnie większość społeczeństwa na jakimś etapie życia doświadczy bólu pleców. Może dotyczyć odcinka piersiowego lub lędźwiowego (tzw. ból krzyża, ok. 80% przypadków) oraz szyjnego (tzw. ból karku, ok. 15% przypadków), a także promieniować wzdłuż jednej lub obu rąk (rwa ramienna), do tułowia (nerwy międzyżebrowe) lub wzdłuż jednej albo obu nóg (rwa kulszowa lub udowa)¹. Co może spowodować ból w obrębie kręgosłupa? Jak radzić sobie z bólem pleców na co dzień? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Ból kręgosłupa – charakterystyka. Rodzaje bólu kręgosłupa
• Najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupa
• Ból pleców i nie tylko – jakie objawy może dawać chory kręgosłup?
• Do kogo się udać, gdy boli kręgosłup?
• Problem z odcinkiem szyjnym, piersiowym czy lędźwiowym? Diagnostyka bólu kręgosłupa
• Ogólne sposoby leczenia bólu kręgosłupa

Ból kręgosłupa – charakterystyka. Rodzaje bólu kręgosłupa

Na ból kręgosłupa najczęściej uskarżamy się wtedy, gdy odczuwamy w jego obrębie dolegliwości bólowe lub dyskomfort w postaci uczucia napięcia mięśniowego lub sztywności w obrębie pleców. Niepożądane objawy mogą dotyczyć zarówno kręgosłupa szyjnego, jak i odcinka piersiowego lub lędźwiowego kręgosłupa¹.

Biorąc pod uwagę czas trwania, ból kręgosłupa dzieli się na ostry (poniżej 4 tyg.), podostry (od 4 tyg. do 3 mies.) i przewlekły (powyżej 3 mies.). Ze względu na przyczynę bólu pleców wyróżnia się natomiast ból nieswoisty (90% przypadków) i swoisty (10% przypadków). W przypadku bólu nieswoistego dokładnej przyczyny nie da się wykryć za pomocą badań obrazowych. Ból swoisty natomiast może pochodzić z krążków międzykręgowych, ze stawów międzykręgowych i krzyżowo-biodrowych, z nerwów rdzeniowych i ich korzeni, z mięśni i powięzi grzbietu lub z aparatu więzadłowo-powięziowo-torebkowego miednicy¹.

Najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupa

Wśród możliwych przyczyn bólu kręgosłupa wymienia się m.in.¹:

• • • zmiany zwyrodnieniowe – w przypadku choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa wyróżnia się ból dyskogenny, ból ze stawu międzykręgowego i ból rzutowany w przypadku rwy;
    • dyskopatia;
    • zwężenie kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym lub szyjnym;
    • zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego;
    • zespół ogona końskiego;
    • ból mięśniowo-powięziowy;
    • złamanie osteoporotyczne;
    • zespół bólowy kręgosłupa;
    • zapalenie kręgosłupa;
    • zmiany nowotworowe;
    • ucisk na korzenie lub nerwy;
    • złamanie kręgu;
    • wady postawy;

Problemy z kręgosłupem mogą dodatkowo nasilać złe nawyki, częste dźwiganie ciężkich przedmiotów, siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej czy chodzenie na wysokich obcasach.

Ból pleców i nie tylko – jakie objawy może dawać chory kręgosłup?

Ból kręgosłupa lędźwiowego, piersiowego czy szyjnego to jeden z częstszych objawów problemów z plecami, jednak zwykle nie jedyny. Chory kręgosłup może wysyłać nam też wiele innych sygnałów, których nie powinno się lekceważyć. Wraz z bólem pleców mogą występować takie objawy jak¹:

• • • zaburzenia czucia (mrowienie, drętwienie);
    • osłabienie mięśni kończyny (niedowład, porażenie) oraz odruchów ścięgnistych;
    • ból promieniujący do ręki/rąk lub nogi/nóg i pośladka;
    • bóle głowy i częste migreny;
    • problemy z oddychaniem;
    • objawy ze strony układu pokarmowego.

Niekiedy występują też objawy towarzyszące o charakterze ogólnym takie jak złe samopoczucie, zmęczenie czy podniesiona temperatura i utrudnione normalne funkcjonowanie.

Do kogo się udać, gdy boli kręgosłup?

W pierwszej kolejności po pomoc można zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu, czyli specjalisty medycyny ogólnej lub pediatry. Lekarz ten zleci wykonanie badań i odpowiednio pokieruje nas dalej, zapewne do ortopedy. Specjalista ten zajmuje się leczeniem zarówno ostrego, jak i przewlekłego bólu pleców. Diagnozuje i leczy urazy, wady postawy, zmiany zwyrodnieniowe, stany zapalne, a także zakażenia.

Problem z odcinkiem szyjnym, piersiowym czy lędźwiowym? Diagnostyka bólu kręgosłupa

Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym czy lędźwiowym, a także w każdej innej części kręgosłupa, jeśli jest dotkliwy i długotrwały, może wymagać wykonania badań. W diagnostyce zastosowanie znajdują badania obrazowe takie jak prześwietlenie RTG, tomografia komputerowa (TK) czy rezonans magnetyczny (MRI). O tym, jakie badania wykonać, decyduje lekarz na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Na podstawie ich wyników planuje odpowiednie leczenie².

Ogólne sposoby leczenia bólu kręgosłupa

Podejście do leczenia bólu kręgosłupa zależy od przyczyny, zwykle jednak w pierwszej kolejności wdraża się leczenie zachowawcze, nawet w przypadku długotrwałego bólu pleców. U podłoża większości przypadków bólów kręgosłupa nie leży bowiem żadna poważna choroba, a ewentualne zmiany uwidocznione w badaniach obrazowych są wynikiem naturalnego starzenia się kręgosłupa¹.

Pacjentom z bolącym kręgosłupem zaleca się utrzymanie aktywności fizycznej, w tym zawodowe oraz regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych według instrukcji fizjoterapeutów (np. wzmacniających mięśnie pleców) i uprawianie aktywności fizycznej (np. spacery, pływanie). Wskazane jest wprowadzenie zmian w stylu życia i ograniczenie czasu w pozycji siedzącej. Chory powinien zachować prawidłową pozycję kręgosłupa podczas dźwigania, schylania się i siedzenia. Odpowiednia aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko przeobrażenia się bólu w postać przewlekłą. Chory powinien wykonywać ćwiczenia regularnie, z wyjątkiem okresów nasilenia bólu, które to uniemożliwia. Oprócz fizjoterapii rekomendowana jest też fizykoterapia¹.

Korzystne efekty mogą też przynieść ciepłe okłady, terapia manualna i akupunktura. Lekarz może też zalecić leczenie farmakologiczne. Złagodzić ból powinny dostępne bez recepty niesteroidowe leki przeciwzapalne. Leki przeciwbólowe na kręgosłup występują w formie doustnej lub miejscowej, w postaci plastrów czy maści i żeli¹.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu kręgosłupa:

1.Co może być przyczyną bólu kręgosłupa?

Do częstych przyczyn bólu kręgosłupa należą nadwyrężenia i przeciążenia, wypadnięcie lub pęknięcie dysku, choroby zapalne, skrzywienia kręgosłupa (np. skolioza) oraz osteoporoza.

2.Jak szybko pozbyć się bólu kręgosłupa?

W aptekach bez recepty kupić można leki zmniejszające dolegliwości bólowe ze strony kręgosłupa. Do uśmierzenia bólu sprawdzą się tabletki, maści i żele przeciwbólowe, a także plastry rozgrzewające lub chłodzące. Dobre efekty często daje też rehabilitacja.

Treści dotyczące bólu kręgosłupa:

• Ból kręgosłupa piersiowego – przyczyny, objawy, sposoby leczenia
• Ból kręgosłupa w odcinku szyjnym – przyczyny, leczenie, profilaktyka
• Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym – przyczyny, leczenie i profilaktyka
• Właściwa pozycja na krześle – jak zadbać o swój kręgosłup?

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

• • 1. Maciejczak A., Goncerz G., Zespoły bólowe kręgosłupa, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.16.43 (dostęp: 2023.02.21.)).
    2. Pietraszko W., Bóle kręgosłupa lędźwiowego (pot. lumbago, ból krzyża): przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151271,bole-krzyza (dostęp: 2023.02.21.)).