Przeciążone stawy – przyczyny, objawy oraz co powodują

Stawy u człowieka to najbardziej ruchome i zarazem najbardziej złożone połączenia kości. Pojawiające się w ich obrębie dolegliwości bólowe mogą wywoływać obawę, że przyczyną ich wystąpienia jest jakaś choroba, tymczasem stać za nimi mogą nadmierne przeciążenia. Choć taka przyczyna bólu wydaje się błaha, to swojego stanu nie powinno się lekceważyć, ponieważ zmiany przeciążeniowe mogą sprzyjać rozwojowi chorób stawów. Co może prowadzić do przeciążeń stawów i mięśni? Kiedy warto skontaktować się z lekarzem i jak postępować w przypadku bólu ze strony układu ruchu? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Na czym polega przeciążenie stawów?
• Bóle stawów – najczęstsze przyczyny
• Kiedy z bólem mięśni i stawów trzeba zgłosić się do lekarza?
• Przeciążone stawy – jak postępować przy bólu i obrzęku stawów?
• Ból w stawach – diagnostyka i rozpoznanie

Na czym polega przeciążenie stawów?

Przeciążenie stawu jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu w stawach. Związany jest on z przeciążeniem struktur otaczających staw, w tym zwłaszcza ścięgien, więzadeł i torebek stawowych. Przeciążenie to stan wywołany przez nadmierny wysiłek organizmu, do którego dochodzi np. po intensywnej pracy fizycznej lub ćwiczeniach. Świadczy o tym, że staw jest nadmiernie eksploatowany, przez co jest przemęczony. Powtarzające się przeciążenia mogą doprowadzić do rozwoju chorób stawów. W związku z tym ignorowanie pierwszych objawów przeciążenia stawów może prowadzić do ich uszkodzenia^1,2.

Czym objawiają się przeciążone stawy? Charakterystyczny jest przede wszystkim ból stawów, który może mieć różny charakter. Jak wiadomo, są różne rodzaje stawów, dlatego może być on mniej lub bardziej rozległy i w różnym stopniu nasilony. Ból sugeruje, że w obrębie stawu rozwija się stan zapalny. Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć objawy takie jak obrzęk, sztywność, ograniczona ruchomość, strzelające stawy, osłabienie mięśni, a także ogólne objawy zapalenia jak gorączka czy złe samopoczucie^1,2.

Bóle stawów – najczęstsze przyczyny

Na uporczywe dolegliwości bólowe wywołane przeciążeniem narażone są niemal wszystkie stawy. Przeciążenie stawów kolanowych i skokowych powodować może duże obciążenie stawów, do którego dochodzi np. podczas dźwigania ciężkich przedmiotów czy długiego stania. Do przeciążeń w obrębie kręgosłupa najczęściej dochodzi za to podczas długotrwałej pracy przy komputerze, przyjmowania niewygodnej pozycji podczas aktywności zawodowej, ale przyczyną mogą być również: uraz, brak ruchu, przewlekły stres, nieprawidłowe nawyki czy nieodpowiednia higieny pracy. Problemy dodatkowo nasilać mogą nadwaga i otyłość oraz wiele innych czynników².

Pamiętajmy jednak, że bóle stawowe mogą mieć również podłoże chorobowe. Za ich wystąpienie odpowiedzialna może być np. choroba zwyrodnieniowa. Bóle stawów u starszych osób wywoływać też mogą choroby zapalne takie jak reumatoidalne zapalenie stawów czy polimialgia reumatyczna. Aby jednak dowiedzieć się, z jakim rodzajem bólu stawów możemy mieć do czynienia, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu lub specjalisty i wykonać badania².

Kiedy z bólem mięśni i stawów trzeba zgłosić się do lekarza?

Trzeba pamiętać, że ból stawów może być objawem nie tylko przeciążenia, ale też różnych chorób stawów wymagających szybkiego rozpoznania i leczenia. Gdy zatem przez długi czas występuje ból, w dodatku towarzyszą mu inne niepokojące objawy, to w takiej sytuacji należy zasięgnąć konsultacji z lekarzem².

Pilny kontakt z lekarzem jest wskazany, jeśli²:

• występuje obrzęk, zaczerwienienie, ocieplenie stawu oraz ograniczenie jego ruchomości,
• rano przez ponad godzinę występuje problem z poruszaniem się,
• występują objawy ogólne jak gorączka, ból mięśni, zmniejszenie masy ciała,
• ból stawów nasila się w nocy i zakłóca spokojny sen.

Przeciążone stawy – jak postępować przy bólu i obrzęku stawów?

Leczenie bólu stawów zależy od przyczyny. Jeśli istnieje taka możliwość, trzeba dążyć do jej wyeliminowania. Pomocne w walce z bólem stawów może okazać się²:

• odciążanie stawu – ograniczenie jego nadmiernej aktywności, aby nie doprowadzić do dalszych uszkodzeń. Po ustąpieniu silnego bólu można zacząć wykonywać ćwiczenia wzmacniające staw i poprawiające jego ruchomość. Najlepiej udać się do fizjoterapeuty, który pokaże, jakie robić ćwiczenia w domu;
• robienie zimnych okładów – zmniejszają objawy zapalenia stawu. Aby uzyskać poprawę, powinno się je robić minimum 2–3 raz dziennie po 15 minut, uważając przy tym, aby nie spowodować odmrożenia skóry;
• stosowanie leków przeciwbólowych – w przypadku silnego bólu stawów można sięgnąć po niesteroidowe leki przeciwzapalne w formie doustnej lub przeznaczone do stosowania miejscowego.

Pamiętajmy, że naszym stawom nie służy siedzący tryb życia, dlatego po ustąpieniu dolegliwości bólowych wskazane jest rekreacyjne uprawianie sportu. Zalecane są aktywności takie jak spacery, jazda na rowerze, bieganie, pływanie czy gimnastyka w domu. Wprowadzenie regularnej aktywności powinno przyspieszyć powrót do zdrowia, jednocześnie zmniejszając ryzyko rozwoju chorób stawów.

Ból w stawach – diagnostyka i rozpoznanie

Lekarz w pierwszej kolejności zbiera szczegółowy wywiad i przeprowadza badanie fizykalne. Na tej podstawie ustala, jakie badania powinien wykonać pacjent. W zależności od podejrzenia w diagnostyce bólów stawowych wykorzystuje się przede wszystkim różne badania laboratoryjne (zwykle OB (odczyn biernackiego), CRP (białko c reaktywne) i morfologię), a także badania obrazowe (na początku zleca się głównie USG i RTG chorego stawu). W niektórych przypadkach konieczne jest rozszerzenie diagnostyki o dodatkowe badania, np. punkcję stawu, tomografię komputerową (TK) czy rezonans magnetyczny (MRI)².

Najczęściej zadawane pytania dotyczące przeciążonych stawów:

1.Przy jakich chorobach bolą stawy?

Ból stawów najczęściej występuje w przebiegu chorób reumatycznych i zapalnych takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, dna moczanowa, twardzina układowa czy toczeń rumieniowaty układowy.

2.Jak leczyć przeciążone stawy?

W początkowej fazie przeciążenia wdraża się leczenie zachowawcze. Wskazane jest ograniczenie aktywności i odpoczynek, robienie zimnych okładów, a w razie silnego bólu stosowanie leków przeciwbólowych.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1. Kocot-Kępska M., Ból mięśniowo-szkieletowy – epidemiologia, patofizjologia, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2015 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/bol/wytyczne/119763,bol-miesniowo-szkieletowy-epidemiologia-patofizjologia-leczenie (dostęp: 2022.11.21.)).
2. Guła Z., Ból stawów: przyczyny, objawy i leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow (dostęp: 2022.11.21.)).