Staw ramienny – rodzaj, budowa i funkcje

Staw ramienny jest jedną ze struktur budujących bark. Połączony jest wraz ze stawem barkowo-obojczykowym. Pozostałe elementy, tworzące bark, to m.in. kość ramienna, łopatka i obojczyk. Dlatego też kondycja stawu ramiennego może rzutować na cały bark i odwrotnie — sprawność stawu barkowego, może wpływać także na staw ramienny [1]. Jak zbudowany jest staw ramienny? Jakie ruchy można nim wykonać? Na jaką profilaktykę warto postawić?

Spis treści:

• Staw ramienny – anatomia. Jak wygląda jego budowa?
• Ćwiczenia na staw ramienny – na co zwrócić uwagę?

Staw ramienny – anatomia. Jak wygląda jego budowa?

Staw ramienny stanowi połączenie struktur kostnych, błony maziowej, więzadeł oraz torebki stawowej. Staw zabezpieczony jest tzw. mięśniami stabilizującymi, które wpływają m.in. na właściwy zakres wykonywanych ruchów [1].

Jednocześnie cała struktura (bark), której częścią jest staw ramienny, odznacza się brakiem tzw. stabilności strukturalnej. Oznacza to, że bark nie ma sztywnej stabilizacji, co umożliwia wykonywanie bardzo szerokiego zakresu ruchów [2].

Staw ramienny zaliczany jest do tzw. stawów kulistych wolnych [3] i zbudowany jest przede wszystkim z kości ramiennej pokrytej chrząstką szklistą. Kość ta stanowi niemal 50% kuli występującej na szyjce anatomicznej. Oprócz tego w skład stawu wchodzi tzw. obrąbek stawowy, łączący się z jednym ze ścięgien mięśnia dwugłowego ramienia [4].

Oprócz tego w stawie znajdują się stabilizujące, takie ja np. więzadło kruczo-ramienne, więzadło obrąbkowo-ramienne czy kruczo-barkowe [4].

Ćwiczenia na staw ramienny – na co zwrócić uwagę?

Staw ramienny z założenia ma większą swobodę w zakresie wykonywania ruchów, co wiąże się z mniejszą stabilizacją. Nie może być on jednak całkowicie jej pozbawiony. Aby zapewnić stabilność w stawie ramiennym, mięśnie wchodzące w jego skład muszą być odpowiednio wzmocnione i wytrzymałe [3].

W takim razie, jak dbać o stawy poprzez ćwiczenia? Należy dbać o dobór takich ćwiczeń, których wykonywanie wzmocni mięśnie okołostawowe. Oprócz ich siły ważna jest także elastyczność dopasowana do zakresu ruchu stawu ramiennego [3].

Dlatego ćwiczenia powinny mieć na uwadze także poprawę mobilności tego stawu oraz zwiększenie czucia głębokiego. Istotne jest dbanie o wzmocnienie całej góry, a więc ćwiczenia powinny koncentrować się m.in. na wzmocnieniu łopatki [3].

Najczęściej zadawane pytania:

1. Jakie są najczęstsze powody przeciążenia stawu ramiennego? 

Staw ramienny ma specyficzną budowę, która pozwala mu na szeroki zakres ruchów. To jednocześnie sprawia, że jest obszarem podatnym na wszelkiego rodzaju przeciążenia, które powodują dyskomfort. Ich występowanie jest uzależnione przede wszystkim od tryba życia (np. uprawiania wyczynowych sportów, szczególnie tenisa i pływania), ale znaczenie mają również predyspozycje genetyczne. Warto pamiętać, że ryzyko przeciążeń można zminimalizować prawidłowo dobraną (czyli niezbyt intensywną) aktywnością fizyczną. Aby zapewnić stabilność stawu, mięśnie muszą być odpowiednio wzmocnione i wytrzymałe. Trzeba również pamiętać o rozgrzewce przed treningiem.  

2. Jak dbać o staw ramienny? 

Podstawą są ćwiczenia. Zaleca się regularny ruch w dawkach dobranych do kondycji i sprawności fizycznej. Aby zadbać o swoje stawy pamiętaj także o następujących wskazówkach. Zachowaj ostrożność podczas wykonywania czynności, które mogą prowadzić do przeciążenia stawu ramiennego. Stosuj dietę bogatą w witaminy i składniki mineralne – jest to bardzo jest ważne dla zdrowia stawów.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Bibliografia:

1.   Lugo R. i inni, Shoulder biomechanics, European Journal of Radiology, 2008 Oct;68(1):16-24.
2.  Barnes J., Diagnozowanie bólu barku, Medycyna Praktyczna, 2015, dostęp: 21.05.2022.
3. Niedźwiedzki Ł., Ćwiczenia rehabilitacyjne w leczeniu zachowawczym przedniej niestabilności stawu ramiennego- studium przypadku, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017.
4. Kisiel P., Janikowska K., Zespół cieśni podbarkowej – wybrane problemy diagnostyki, terapii i rehabilitacji, Wydawnictwo Medunio, Lublin, 2020.